Η ιστορία των δακτυλικών αποτυπωμάτων και της εξιχνίασης εγκλημάτων

Από την μια στιγμή στην άλλη ο ύποπτος που μέχρι τότε ήταν μόνο “ύποπτος” και μεν υπό ανάκριση αλλά ακόμη ελεύθερος, οδηγείται στα δικαστήρια με κύρια την δικαιολογία πως βρέθηκαν τα δακτυλικά του αποτυπώματα στον τόπο του εγκλήματος. Διερωτηθήκατε όμως ποτέ πως γίνεται, να μπορεί να αναγνωρίζεται κάποιος από το αποτύπωμα που αφήνουν τα δάκτυλα του και πώς μπορεί κανείς να είναι τόσο σίγουρος πως τα αποτυπώματα είναι όντως του συγκεκριμένου ατόμου και όχι κάποιου άλλου;

Μέχρι το 1850 περίπου υπήρχαν στην Αμερική ειδικοί αστυνομικοί, οι οποίοι είχαν εξαιρετική οπτική μνήμη (μπορούσαν δηλαδή να συγκρατήσουν σαν φωτογραφία στο μυαλό τους τα πρόσωπα πάρα πολλών ανθρώπων) και ήταν υπεύθυνοι για την αναγνώριση πρώην κατάδικων. Λειτουργούσαν δηλαδή σαν είδος ζωντανού καταλόγου έτσι ώστε να αναγνωρίζουν με την περιγραφή που τους έδιναν οι μάρτυρες τον υπεύθυνο! Αργότερα, με την εφεύρεση της φωτογραφίας η αναγνώριση των εγκληματιών έγινε κάπως πιο εύκολη αλλά ένα πρόβλημα που υπήρχε και πριν παρέμενε: Η εμφάνιση ενός ανθρώπου μπορεί να αλλάξει, όχι μόνο με τον χρόνο αλλά και με λίγη… ανθρώπινη βοήθεια (π.χ. βάψιμο των μαλλιών)!


Το 1870 ένας Γάλλος επιστήμονας έκανε την αρχή με το να δημιουργήσει ένα σύστημα μέτρησης διαφόρων μερών του σώματος, τα οποία κατά την ανάπτυξη ενός ατόμου και αύξηση της ηλικίας του δεν αλλάζουν. Η ιδέα ήταν η εξής:

Σε κάθε κατάδικο θα γίνονταν οι ίδιες μετρήσεις των συγκεκριμένων μερών του σώματος, με αποτέλεσμα στο μέλλον να μπορεί να αναγνωριστεί ο κατάδικος αυτός βάση των μετρήσεων. Έτυχε όμως κάτι που θα ανέτρεπε το σύστημα αυτό:

Ένας κατάδικος με το όνομα Will West καταδικάστηκε για έγκλημα που δεν έκανε αυτός αλλά άλλος κατάδικος με το όνομα William West, επειδή οι μετρήσεις των 2 ήταν τόσο κοντινές ώστε να θεωρηθεί ο πρώτος ένοχος.

Διάφοροι επιστήμονες, κυρίως ανθρωπολόγοι και ιατροί άρχισαν σταδιακά να απασχολούνται με τα δακτυλικά αποτυπώματα σαν μέσο αναγνώρισης ατόμων, χωρίς όμως να σκεφτούν για αρκετό καιρό την χρήση που θα μπορούσε να έχει η μέθοδος αναγνώρισης αυτή για την εξιχνίαση εγκλημάτων!


Αρχικά διαπίστωσαν πως ο κάθε άνθρωπος αφήνει κάποιο αποτύπωμα όταν έρθουν τα δάκτυλα (και γενικά τα χέρια και τα πόδια) σε επαφή με οτιδήποτε. Ακολούθως διαπίστωσαν πως τα δακτυλικά αποτυπώματα δεν αλλάζουν καθόλου από την στιγμή της γέννησης μέχρι το θάνατο ενός ατόμου και πως τα αποτυπώματα του κάθε ατόμου είναι μοναδικά στον κόσμο. Παράλληλα αναγνωρίστηκαν κάποια χαρακτηριστικά βάσει των οποίων μπορούσε να γίνεται η σύγκριση δύο αποτυπωμάτων για να διαπιστωθεί, εάν ήταν τα ίδια ή όχι.
Τα δακτυλικά αποτυπώματα άρχισαν τότε να χρησιμοποιούνται σε συμβόλαια, σαν είδος δεύτερης υπογραφής για να μην μπορούν να πλαστογραφηθούν! Λίγο μετά ξεκίνησε και η χρησιμοποίηση τους για την αναγνώριση εγκληματιών από καταλόγους με αποτυπώματα που είχαν παρθεί από πρώην κατάδικους.

Σήμερα, οι αστυνομικές αρχές και οι μυστικές υπηρεσίες κάθε χώρας παίρνουν τα δακτυλικά αποτυπώματα όλων των υπόπτων και καταδίκων και τα μεταφέρουν σε ηλεκτρονική μορφή στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Έτσι δημιουργούνται μεγάλοι κατάλογοι, ώστε να μπορούν πολύ γρήγορα να συγκρίνουν τα δακτυλικά αποτυπώματα που βρίσκουν σε τόπους εγκλήματος με αυτά που έχουν αποθηκευμένα στους ηλεκτρονικούς καταλόγους. Αν ο εγκληματίας είχε ήδη στο παρελθόν πρόβλημα με την αστυνομία και είχαν τότε παρθεί τα δακτυλικά του αποτυπώματα, πολύ γρήγορα ανακαλύπτεται. Αν όμως το δακτυλικό αποτύπωμα δεν ταιριάζει με κανένα από αυτά του καταλόγου, τότε η αστυνομία ξέρει πως πρόκειται για «πρωτάρη».

Πιο κάτω θα βρείτε τώρα τις απαντήσεις σε κάποιες από τις ερωτήσεις που σίγουρα σας προβληματίζουν:
Τα διάφορα χαρακτηριστικά του σώματος μας καθορίζονται από τα γονίδια που κληρονομούμε από τους γονείς μας. Εφόσον η μορφή του δέρματος στα δάκτυλα μας είναι ένα ακόμη χαρακτηριστικό του σώματος μας, μήπως κληρονομούμε από τους γονείς μας τα δακτυλικά μας αποτυπώματα;
Εάν πράγματι τα παιδιά μιας οικογένειας κληρονομούσαν τα δακτυλικά αποτυπώματα από ένα γονέα, αυτό θα σήμαινε πως ο αριθμός των αποτυπωμάτων θα ήταν πολύ πιο μικρός από όσος υπολογίζεται σήμερα (=ίσος με τον αριθμό των ανθρώπινων κατοίκων της Γης!). Σαν αποτέλεσμα η πιθανότητα να βρεθεί ένας εγκληματίας με βάση τα δακτυλικά του αποτυπώματα θα ήταν πολύ πιο μεγάλη.
Δυστυχώς ή ευτυχώς όμως τα δακτυλικά μας αποτυπώματα δεν είναι απόλυτα όμοια με κανένα από αυτά των γονιών ή των προγόνων μας. Από τους γονείς μας κληρονομούμε μόνο το γενικό σχήμα των δακτυλικών μας αποτυπωμάτων και συγκεκριμένα μοτίβα, τα οποία μάλιστα μπορεί να είναι όμοια και στα ίδια δάκτυλα με τους γονείς μας!


Υπάρχουν όμως κάποια πολύ μικρά σχήματα που σχηματίζονται στο δέρμα των δακτύλων μας ενώ βρισκόμαστε ακόμη στην κοιλιά της μαμάς μας. Αυτές οι πολύ μικρές λεπτομέρειες είναι αρκετές για να κάνουν τα δικά μας δακτυλικά αποτυπώματα να διαφέρουν από αυτά των γονιών μας και όλων των άλλων ανθρώπων έτσι ώστε να είναι μοναδικά. Ακόμη και σε δίδυμα υπάρχουν για τον ίδιο λόγο διαφορές στα δακτυλικά αποτυπώματα!

Πώς οι αστυνομικοί βρίσκουν τα δακτυλικά αποτυπώματα στο χώρο του εγκλήματος και πως μπορούν από εκεί να τα συγκρίνουν με αυτά που έχουν στους καταλόγους τους;
Ένα δακτυλικό αποτύπωμα δημιουργείται με το που πιέζουμε το δάκτυλο μας σε ένα αντικείμενο ή μια επιφάνεια. Σε κάποιες περιπτώσεις τα δακτυλικά αποτυπώματα είναι ολοφάνερα. Έτσι για παράδειγμα, όταν βουτήξετε το δάκτυλο σας σε κόκκινη μπογιά και μετά «στολίσετε» τον ολόασπρο τοίχο. Σε τέτοια περίπτωση, το μόνο που έχει να κάνει ένας αστυνομικός, είναι να βγάλει μια καλή φωτογραφία η οποία θα μπορεί να εισαχθεί στο πρόγραμμα σύγκρισης. Συνήθως όμως οι εγκληματίες δεν είναι τόσο απρόσεχτοι… Αλλά τα δακτυλικά αποτυπώματα υπάρχουν πάντα, ακόμη και αόρατα για το ανθρώπινο μάτι. Αυτό οφείλεται σε λίπη και στον ιδρώτα που παράγονται από το δέρμα. Αυτά μπορούν να ανιχνευτούν με διάφορες μεθόδους, όπως είναι για παράδειγμα τα φανάρια με ειδικό φως που κάνουν συγκεκριμένα συστατικά τα οποία περιέχονται στον ιδρώτα και στα λίπη (που παράγονται από το δέρμα) να φωσφορίζουν.
Δακτυλικά αποτυπώματα μπορούν να σχηματιστούν σε πάρα πολλά είδη αντικειμένων και επιφανειών, σε κάποια πολύ καλά και σε άλλα λιγότερο καλά. Όσο πιο ολοκληρωμένο είναι το δακτυλικό αποτύπωμα που βρέθηκε, τόσο πιο καλά μπορεί να γίνει και η σύγκριση με τους καταλόγους, αλλά η αναγνώριση ενός αποτυπώματος από μόνο ένα μέρος του δεν αποκλείεται!

Δακτυλικά αποτυπώματα μπορούν να βρεθούν μεταξύ άλλων και σε τσιγάρα, πλαστικές τσάντες, κουβέρτες πέτρες και φρούτα (!).
Πόσο καιρό διατηρούνται τα δακτυλικά αποτυπώματα;
Ένα δακτυλικό αποτύπωμα υπολογίζεται πως σε καλές συνθήκες διατηρείται περίπου 40 χρόνια!