Σήμερα τα υποβρύχια Type 214 θεωρούνται δικαίως ένα από τα ισχυρότερα «βέλη στη φαρέτρα» του ΠΝ ενάντια σε οποιονδήποτε πιθανό αντίπαλο, ωστόσο το κεφάλαιο «ελληνικά υποβρύχια» έχει μια πολύ μακρά ιστορία, η οποία αρχίζει από τα τέλη του 19ου αιώνα και φτάνει ως τις ημέρες μας.
Αναλυτικότερα, η ιστορία των ελληνικών υποβρυχίων θα μπορούσε να θεωρηθεί πως αρχίζει από τη δεκαετία του 1880 ακόμα– 60 χρόνια μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης, και 30 χρόνια πριν τη «Μεγάλη Εξόρμηση» των Βαλκανικών Πολέμων.
Το πρώτο ελληνικό υποβρύχιο
Το ελληνικό ενδιαφέρον για τα υποβρύχια πρωτοεκδηλώθηκε, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, στα μέσα της δεκαετίας του 1880, όταν το ελληνικό Ναυτικό, θέλοντας να συμβαδίζει με τις τεχνολογικές εξελίξεις της εποχής και να διατηρήσει το αξιόμαχο του στόλου, επιδίωξε να εντάξει στη δύναμή του ένα υποβρύχιο σκάφος.
Το σκάφος αυτό ήταν το «NORDENFELT-I». Κατασκευασμένο στο Ekensberg της Σουηδίας και βασισμένο σε σχέδια του Άγγλου κληρικού George Garrett, χρηματοδοτήθηκε από τον Σουηδό κατασκευαστή όπλων Thorsten Nordenfelt, από τον οποίο πήρε και το όνομά του.
Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, απείχε πάρα πολύ από οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί κανείς σήμερα, ως «υποβρύχιο»: Ήταν ένα σκάφος ελλειπτικού σχήματος, μήκους 19,5μ. και μέγιστου πλάτους 2,75μ. Είχε εκτόπισμα εν καταδύσει 55-60 τόνους και δυνατότητα κατάδυσης έως τα 15μ. Η κίνησή του προερχόταν από μία ατμομηχανή 100 ίππων, η οποία του έδινε δυνατότητα ανάπτυξης ταχύτητας 9 κόμβων στην επιφάνεια και 2 κόμβων εν καταδύσει.
Ήταν οπλισμένο με ένα πολυβόλο και έναν τορπιλοσωλήνα, ο οποίος είχε τη δυνατότητα βολής μιας τορπίλης 14 ιντσών σε απόσταση 30μ από το στόχο και ευρισκόμενο στην επιφάνεια.
Το σκάφος έφτασε στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1886 (αποσυναρμολογημένο).Τον Μάρτιο του ίδιου έτους κάνει τις πρώτες του δοκιμές στον Φαληρικό όρμο, κατά τις οποίες παρουσιάζει στοιχεία αξιόπλοου σκάφους εν επιφάνεια, αλλά δεν ισχύει το ίδιο και στην κατάδυση, όπου εμφανίζει πολλά προβλήματα ευστάθειας, στεγανότητας και προβλήματα στην εκτόξευση της τορπίλης. Όλα αυτά το καθιστούν μη αποδεκτό από το Πολεμικό Ναυτικό.
Το «NORDENFELT-1» παρέμεινε στη δύναμη του στόλου, μα ανενεργό έως το 1901 οπότε και καταστράφηκε. Είχε κοστίσει στην ελληνική κυβέρνηση 9.000 λίρες, και ουδέποτε χρησιμοποιήθηκε σε πολεμικές επιχειρήσεις.
Τα υποβρύχια των Βαλκανικών Πολέμων
H εμπειρία του «NORDENFELT-1», όπως κατανοεί κανείς, δεν ήταν και η καλύτερη (ειδικά αν ληφθεί υπόψιν και στο ευρύτερο πλαίσιο της αδράνειας του ελληνικού πολεμικού ναυτικού κατά τον εξαιρετικά ατυχή πόλεμο του 1897), ωστόσο πλέον πολλοί είχαν αρχίσει να κατανοούν τον ρόλο που θα έπαιζαν τα υποβρύχια στις ναυτικές συγκρούσεις του όχι και τόσο μακρινού μέλλοντος. Σε αυτό το πλαίσιο, η ελληνική κυβέρνηση παρήγγειλε το 1910 δύο υποβρύχια, εν όψει των Βαλκανικών πολέμων: Ήταν το «Δελφίν» και το «Ξιφίας».
Καταδυόμενο «Δελφίν»
Το «Δελφίν», τύπου Laubeuf, έμεινε στην ιστορία ως το πρώτο υποβρύχιο παγκοσμίως που πραγματοποίησε, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, βολή τορπίλης εναντίον εχθρικού πολεμικού πλοίου.
Οι διαστάσεις του ήταν 50/4,7/2,7 μέτρα, με εκτόπισμα 310/460 τόνους. Η ταχύτητά του ήταν 13 κόμβοι στην επιφάνεια και 8,5 σε κατάδυση, με μέγιστο βάθος κατάδυσης 36 μέτρα. Ο οπλισμός του ήταν 4 εκτοξευτές τορπιλών εξωτερικά του σκάφους κάτω από το ξύλινο κατάστρωμα (2 στην πλώρη και 2 στην πρύμνη) και ένας τορπιλοσωλήνας. Συνολικά έφερε 6 τορπίλες (5 σε θέσεις εκτοξεύσεως και μία εφεδρική).
Είχε παραγγελθεί μαζί με το «Ξιφίας» στα γαλλικά ναυπηγεία Schneider τον Σεπτέμβριο του 1910. Η παραλαβή του έγινε στις 5 Οκτωβρίου 1912, και πρόλαβε να λάβει μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους: Στις 9 Δεκεμβρίου 1912 εκτόξευσε τορπίλη εναντίον του τουρκικού καταδρομικού «Μετζιντιέ» γεγονός που απετέλεσε την πρώτη τορπιλική επίθεση από υποβρύχιο στην ιστορία- ωστόσο δεν κατάφερε να το βυθίσει. Μετά την επίθεση αυτή, ενώ βρισκόταν εν καταδύσει, προσάραξε και για να απελευθερωθεί αναγκάστηκε να αφήσει τα μολυβένια βάρη ασφαλείας του.
Αυτό του στέρησε τη δυνατότητα συμμετοχής στις υπόλοιπες επιχειρήσεις μέχρι το τέλος του πολέμου. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εθνικό Διχασμό (τα «Νοεμβριανά» του 1916) κατασχέθηκε από τους Γάλλους και όταν επεστράφη ήταν σε πολύ κακή κατάσταση. Διατηρήθηκε εν ενεργεία μέχρι και το 1920, οπότε και παροπλίστηκε.
Καταδυόμενο «Ξιφίας»
Το «Ξιφίας» ήταν ίδιου τύπου με το «Δελφίν». H παραλαβή του έγινε τον Μάρτιο του 1913. Δεν πρόλαβε να λάβει μέρος σε επιχειρήσεις. Κατασχέθηκε από τους Γάλλους το 1916 μαζί με τα περισσότερα πλοία του ελληνικού στόλου και όταν επεστράφη ήταν σε κακή κατάσταση. Παροπλίσθηκε το 1920 και το σκάφος χρησιμοποιήθηκε για υδροφόρο.